1.Bυζαντινές Εκκλησίες Δρυμίσκου.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

  

ΣΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΔΡΥΜΙΣΚΟΥ

 

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

 

    Ξεχωριστής  σημασίας και αξίας αποτελεί η ζωγραφική των Βυζαντινών ναών της Κρήτης την περίοδο της Ενετοκρατίας, γιατί έγιναν με τη μέθοδο της υγρογρασίας ή νωπογραφίας πάνω σε νωπό κονίαμα με χρώματα διαλυμένα στο νερό. Διεθνής όρος : φρέσκο (fresco). Σε όλους τους Βυζαντινούς ναούς της Κρήτης την ίδια πάντα περίοδο, έχουμε την πλήρη ανάπτυξη των Δώδεκα μεγάλων γιορτών, δηλαδή του Δωδεκάορτου, έτσι ώστε η τεχνική των τοιχογραφιών να είναι ενδιαφέρουσα. Είναι όμως έτσι και για ένα ακόμη λόγο, ότι η μονοχρωμία λείπει πλέον στα πρόσωπα που εικονίζονται, τονίζονται δε ιδιαίτερα τα μέρη αυτών και οι μορφές τους γίνονται πιο ζωηρές.

 

       Στη Δρύμισκο υπάρχουν οι παρακάτω  Βυζαντινές εκκλησίες:

 

1)Παναγία η Γέννηση. 

 

  

   Για τον αγιογράφο της Παναγίας της Γέννησης δεν έχουμε επαρκή στοιχεία. Γνωρίζουμε μόνο ότι ήταν δυο αδέλφια, ο Δανιήλ και ο Μιχαήλ Βενέρης, που αγιογράφησαν το ναό του Σωτήρος Χριστού στα Μεσκλά Κυδωνίας Χανίων και τον τελείωσαν το έτος 1303. Μετά την αγιογράφηση αυτού του ναού ήλθε ο Μιχαήλ Βενέρης και αγιογράφησε την Παναγία την Γέννηση στη Δρύμισκο του Νομού Ρεθύμνου και σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει στην Πρόθεση, την τελείωσε τα έτη 1317-1318.

   Επειδή ο χρόνος έχει αφήσει έντονα τα σημάδια του, οι τοιχογραφίες  της Γέννησης της Παναγίας δεν είναι δυνατόν να διαβαστούν ικανοποιητικά. Αυτό οφείλεται στη φθορά που έχουν υποστεί οι τοιχογραφίες, ιδιαίτερα της δυτικής πλευράς του ναού. Βέβαια η πρόσφατη συντήρηση που έγινε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, έγινε αφορμή να φανούν αρκετές και να μπορούν να διαβάζονται σήμερα καλύτερα. Υπάρχει ακόμη ένας επί πλέον λόγος που δυσκολεύει την ανάγνωση της κάθε παράστασης, όπως είναι ο διαφορετικός χαρακτήρας ονοματολογίας (γραμμάτων)της παράστασης. Στις χαμηλές παραστάσεις η παράσταση είναι ευανάγνωστη, ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο στις ψηλότερες παραστάσεις και δίδουν έτσι την εντύπωση ότι τα γράμματα δε γράφηκαν από το ίδιο άτομο.

    Βρίσκεται στην τοποθεσία «Μελισσηνιάκω», όπου τα τελευταία χρόνια μεταφέρθηκε και το νεκροταφείο του χωριού. Ο ναός προεκτάθηκε Δυτικά με την προσθήκη νάρθηκα του οποίου η στέγη έχει χαλάσει πριν από πολλές δεκαετίες. Είναι η παλαιότερη εκκλησία στο χωριό. Χτίστηκε το 1317-1318 από δωρεά του Γεωργίου Μελισσηνού και αγιογραφήθηκε από το Μιχαήλ Βενέρη. Πριν  από πολλά χρόνια ο ναός εκτός από το νάρθηκα σκεπάστηκε με τσιμέντο από τους κατοίκους της ενορίας.

Υπάρχουν αξιόλογες τοιχογραφίες που τις περισσότερες έχει καταστρέψει ο χρόνος και τις έχουν καλύψει τα άλατα. Όμως με την πρόσφατη συντήρηση που έγινε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, έγινε δυνατό να φανούν σήμερα καλύτερα.

                                                                  

Στην κόγχη του Ιερού εικονίζονται οι Τέσσερις Ιεράρχες:   ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Μέγας Βασίλειος ,ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος  και ο Μέγας Αθανάσιος.

   Ο Μέγας  Αθανάσιος, ο στύλος της Ορθοδοξίας, στη Βυζαντινή εικονογραφία βρίσκεται δίπλα στους περιφανέστερους Ιεράρχες της εκκλησίας μας. Εικονίζεται στην κατώτερη ζώνη στις τοιχογραφίες  και πάντοτε εσωτερικώς της κόγχης του Ιερού Βήματος μαζί με τους υπόλοιπους Ιεράρχες στην παράσταση του « μελισμού».Φέρει, όπως και οι λοιποί, λειτουργική αμφίεση και είναι εστραμμένος προς το κέντρο της κόγχης του ιερού, όπου τελείται το μυστήριο, σε στάση δέησης, κύπτει τον αυχένα με δέος και κατάνυξη. Στα χέρια του κρατεί ανοικτό ειλητάριο στο οποίο είναι αναγεγραμμένες λειτουργικές ευχές.

   Εικονίζεται πάντοτε γέροντας, φαλακρός, πλατυπρόσωπος , με πλατιά  τετράγωνη λευκή γενειάδα. Στις δε φορητές εικόνες εικονίζεται ολόσωμος με αρχιερατική πάντοτε στολή, όπου στο αριστερό χέρι  κρατεί το ευαγγέλιο, το δε δεξιό υψώνει για να ευλογήσει. Πάνω από τους Τέσσερις  Ιεράρχες εικονίζεται η Θεοτόκος, ως η  Πλατυτέρα των Ουρανών καθισμένη επί του Θρόνου. Και από τις δύο πλευρές της στέκονται  όρθιοι οι Αρχάγγελοι, Μιχαήλ και Γαβριήλ.( Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, Τόμος  Πρώτος).

                                                                 

 Πάνω ακριβώς  από την κόγχη εικονίζεται το Άγιον Μανδήλιον που ανήκει στις αχειροποίητες εικόνες του Χριστού. Λέγονται έτσι γιατί για την κατασκευή τους δε  χρησιμοποιήθηκε ανθρώπινο χέρι, αποτέλεσε δε το πρότυπο για κάθε μετέπειτα εικόνα του Χριστού. Η θρησκευτική τέχνη επηρεάστηκε βαθιά και έγινε αφορμή να καθοριστεί εξ ολοκλήρου η σημερινή αποδεκτή μορφή του Χριστού. Σύμφωνα πάντα με την παράδοση η εικόνα  αυτή αποτυπώθηκε σε ύφασμα κατά το διάστημα που ο Χριστός πορευόταν προς το Γολγοθά για να σταυρωθεί. Επειδή ο ιδρώτας Αυτού έσταζε στο πρόσωπο Του « ωσεί θρόμβοι αίματος», χρησιμοποίησαν οι μαθητές του τεμάχιο από ύφασμα για να τον σκουπίσουν, στο οποίο αποτυπώθηκε η μορφή του Χριστού.

  

 Η τιμή προς την εικόνα ήταν και είναι μεγάλη. Η εκκλησία μας σήμερα έχει καθιερώσει ξεχωριστή ημέρα γιορτής στις 16 Αυγούστου, ως γιορτή του Αγίου Μανδηλίου. Η αγιογραφία μέχρι σήμερα ακολουθεί τη  Βυζαντινή παράδοση από τον 10ον μέχρι  τον 15ον αιώνα και ζωγραφίζει το Άγιο Μανδήλιο πάνω από το ιερό Βήμα ή πάνω στο τέμπλο της Ωραίας Πύλης. Αυτός, καθώς και το γεγονός ότι ο ναός κατασκευάστηκε με προσωπικά έξοδα του Γεωργίου Μελισσηνού, απόγονου του Ανδρέα Μελισσηνού, ενός από τα δώδεκα αρχοντόπουλα που εγκαταστάθηκαν στο νησί, είναι οι λόγοι που στο Βυζαντινό ναό της Γέννησης της Παναγίας στο Μελισσηνιάκο είναι ζωγραφισμένο πάνω από το Ιερό Βήμα το ΄Αγιο Μανδήλιο. ( Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, Τόμος Δωδέκατος).

 

      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Πάνω ακριβώς από την Πρόθεση υπάρχει η παρακάτω επιγραφή.:

 

 (‘ Α)νηγέρ (θη) έκ β (α)ράθρου              = ΄Ανηγέρθη έκ βάθρων

ο θήος κα (ί) πάνσεπτος ναός                  ο θείος και πάνσεπτος ναός

ούτος  της ηπεραγίας Θεοτό-                  ούτος της Υπεραγίας Θεοτό-

κου  της Λαμπηνής, δηά ση-                   κου της Λαμπηνής, δια συν-

νεργίας και κόπου και πόθου                  εργίας και κόπου και πόθου

πολου Γεωργίου του Μεληση-               πολλού Γεωργίου του Μελισση-

νου και τη(ς) σημβήου και                     νού και της συμβίου και

τον τέκν(ων) αυτου, αμήν.                     των τέκνων αυτού, αμήν.

Ανηστορίθη δε διά χηρός                       Ανιστορήθη δε διά χειρός

Μιχάλη του η(στορι)ογράφου                Μιχαήλ του ιστοριογράφου

             του Βενέρι                                                 του Βενέρη

Έτος 6826                                               Έτος 6826 = (1317- 1318)

 

   Πρέπει εδώ να τονίσουμε, ότι οι Βυζαντινοί αγιογράφοι για την ιστόρηση του ναού απέκρυπταν την ταυτότητά τους. Όμως από τις αρχές του ΙΔ΄και ΙΕ΄αιώνα άρχισαν να εμφανίζουν την ταυτότητά τους στις κτητορικές επιγραφές και χρησιμοποιούν τις στερεότυπες φράσεις « εγένετο δια χειρός του αμαρτωλού ή ανιστορήθη», όπως συμβαίνει και εδώ.

                                                     

 

 

Στην κόγχη επίσης του Ιερού Βήματος δίπλα στη μορφή του Μεγάλου Βασιλείου υπάρχει η επιγραφή « και ποίησον τον μεν άρτον τούτον τίμιον Σώμα του Χριστού Σου Αμήν».

                                                                   

Στον κυρίως ναό υπάρχει τοιχογραφία η Σταύρωση του Χριστού, όπως φαίνεται παραπάνω. Το κέντρο της σύνθεσης κατέχει ο Εσταυρωμένος. Στη δεξιά Του πλευρά εικονίζεται η Θεοτόκος με πλήθος Μυροφόρων γυναικών και αριστερά Του ο αγαπημένος μαθητής, Ευαγγελιστής Ιωάννης. Επίσης διακρίνεται ο εκατόνταρχος που υψώνει το δεξί του χέρι για να δηλώσει ότι «αληθώς Θεού υιός ην ούτος».Δίπλα ακριβώς από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη διακρίνεται ένας άλλος μαθητής, ο Νικόδημος. Κάτω ακριβώς από την παραπάνω σύνθεση και από αριστερά όπως βλέπομε είναι ζωγραφισμένοι οι Άγιοι Ανάργυροι που θεωρούνται οι πρώτοι γιατροί του κόσμου στους οποίους καταφεύγει ο λαός και τους επικαλείται για τις διάφορες ασθένειες. Δεξιά όπως βλέπουμε, είναι ζωγραφισμένες οι μορφές της Αγίας Φωτεινής, της Αγίας Ειρήνης και της Αγίας Μαρίνας.

 Στη διπλανή αγιογραφία  εικονίζονται.

                                                                  

Α) Η Κοίμηση της Θεοτόκου  αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες σε έκταση συνθέσεις  όταν αποτελεί τοιχογραφία σε κεντρική θέση του κυρίως ναού. Στην παραπάνω τοιχογραφία η Θεοτόκος εικονίζεται μέσα σε φέρετρο πολυτελές και περιβάλλεται από τους « εκ περάτων συναθροισθέντες», Αποστόλους. Διακρίνεται  ο Απόστολος Πέτρος πάνω από το κεφάλι της και ο Απόστολος Παύλος πάνω από τα πόδια της. Συνήθως οι παριστάμενοι Ιεράρχες κατά τη Βυζαντινή εικονογραφική παράδοση είναι ενδεδυμένοι με φαιλόνια πολυσταύρια. Πάνω ακριβώς από το φέρετρο και στη μέση  της σύνθεσης εικονίζεται ο Χριστός που κρατά σε σχήμα « εσπαργανωμένου Βρέφους» την ψυχή της Μητέρας Του.

                                                                   

Β) Δίπλα ακριβώς είναι ζωγραφισμένος ο Αρχάγγελος « ως πτεροφόρος» και διακρίνεται για την πνευματικότητά του, με πρόσωπο κανονικό και με μαύρα μαλλιά σύμφωνα με τη Βυζαντινή παράδοση. Στο δεξί του χέρι κρατεί σκήπτρο, ενδεικτικό της θείας εξουσίας που είναι φορέας, στο δε αριστερό του  χέρι κρατά το μονόγραμμα του Χριστού. Η ενδυμασία του συνήθως είναι λευκή και συμβολίζει τη φυσική καθαρότητα και την τέλεια αγνότητά του. Οι άγγελοι ζωγραφίζονται συνήθως γύρω από τον Παντοκράτορα του Τρούλου κάθε ναού ή στις δύο πλευρές της Πλατυτέρας στην κόγχη του ιερού Βήματος. Επίσης ζωγραφίζονται και σε οποιοδήποτε μέρος του ναού, όταν το απαιτούν τα ιστορούμενα πρόσωπα από τη ζωή του Χριστού και της Θεοτόκου, όπως είναι εδώ η Κοίμηση.

 

 

 

  Γ) Φαίνεται επίσης δίπλα ο Άγιος Γεώργιος που ζωγραφίζεται πάντα νέος, χωρίς γένια, με κανονικά και ωραία χαρακτηριστικά και με πλούσια και κοντά μαλλιά. Πάντα φορεί πολυτελή στολή ή στρατιωτική με μετάλλινο θώρακα και κοντό χιτώνα. Από το 12ον αιώνα επικράτησε να ζωγραφίζεται έφιππος και να φονεύει το δράκο που απειλούσε τη ζωή της κόρης του βασιλιά Σέλβιου.

                                                                  

Στη διπλανή σύνθεση διακρίνουμε το γέροντα Συμεών να κρατεί στην αγκαλιά του το Θείο Βρέφος  τεσσαράκοντα ημέρες μετά τη Γέννησή Του. Ο τύπος αυτός της σύνθεσης ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, γιατί υπαπαντή σημαίνει τη συνάντηση του Χριστού με το γέροντα Συμεών.

Μπροστά του ακριβώς βρίσκεται η Θεοτόκος και πίσω της ο μνήστωρ Ιωσήφ. Πίσω από το γέροντα Συμεών εικονίζεται η προφήτης Άννα που κρατεί ανοικτό ειλητό.

                                                                 

Δίπλα ακριβώς εμφανίζεται ο Χριστός μέσα στον Ιορδάνη ποταμό να βαπτίζεται από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο που με φόβο και δέος « άπτεται της κορυφής του Δεσπότου». Στη δεξιά πλευρά της σύνθεσης εικονίζονται τρεις άγγελοι  «προσκλίνοντες», έχουν δε τα χέρια τους καλυμμένα με ιμάτια για να περιβληθεί ο Χριστός μετά τη Βάπτιση.

                                                                  

Όταν η παράσταση της Ανάληψης του Χριστού εικονίζεται σε τοιχογραφία ,τότε έχει τη θέση της στο ανατολικό τμήμα του Ιερού Βήματος, όπως συμβαίνει και εδώ. Ο Χριστός εικονίζεται στο μέσο στρογγυλής ή ελλειψοειδούς δόξας που φαίνεται να φέρεται από δυο ιπταμένους αγγέλους και κρατεί με το αριστερό χέρι ειλητάριο ή Ευαγγέλιο και με το δεξιό χέρι ευλογεί.

 

 

 

 

 

                                                     

 

 

 Δίπλα από τη σύνθεση της παράστασης της Ανάληψης σε δυο ημιχόρια ιστορούνται οι Απόστολοι φοβισμένοι « εμβλέποντες εις τον Ουρανόν» τον Αναλαμβανόμενον. Στο μέσον των Αποστόλων ιστορείται πάντοτε η Θεοτόκος μεταξύ δυο αγγέλων να υψώνει τα χέρια της σε στάση δέησης κατά κρόταφον ( profil ).

                                                                  

Στο ένα ημιχόριο εικονίζονται η Θεοτόκος με τον ένα άγγελο και μια ομάδα Αποστόλων, ενώ στο άλλο ημιχόριο ο άγγελος με τους υπόλοιπους Αποστόλους.

                                                                  

Ο Άγιος Τρύφων έζησε την εποχή του Δεκίου. Αποκεφαλίστηκε, αφού προηγουμένως μαστιγώθηκε. Γιορτάζεται από την εκκλησία μας την 1η Φεβρουαρίου και από τους πιστούς θεωρείται ο προστάτης Άγιος της βλάστησης.

                                                                 

Στην παράσταση αυτή η Θεοτόκος εικονίζεται σαν μωρό παιδί, που κάνει τα πρώτα της επτά βήματα, «Επταβηματίζουσα» και κατευθύνεται στην αγκαλιά της μητέρας της που απλώνει τα χέρια της για να την προφυλάξει από ενδεχόμενη πτώση. Πίσω της ακολουθεί άγγελος Κυρίου έτοιμος να της προσφέρει βοήθεια, εάν βέβαια κριθεί απαραίτητη.

Στη  σύνθεση φαίνονται οι εξής Άγιες μορφές:

1). Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας , ο Οικουμενικός διδάσκαλος της εκκλησίας μας. Έγινε Πατριάρχης Αλεξανδρείας το έτος 412 και έμεινε στη θέση αυτή 32 ολόκληρα χρόνια. Εικονίζεται πάντα με κάλυμμα στην κεφαλή, το λεγόμενο σκουφάκι. ΄Ηταν ο εκπρόσωπος του Πάπα Ρώμης Κελεστίνου στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο που έγινε στην ΄Εφεσο, το έτος 431 και ήταν ο Πρόεδρος της Συνόδου. ΄Ετσι κληρονόμησε και τα προνόμια της Παπικής Εξουσίας, όπως και αυτό το κάλυμμα της κεφαλής και το διατήρησε στη συνέχεια.
   Σύμφωνα πάντα με την παράδοση, ο Μέγας  Κων/ντίνος παραχώρησε στον Πάπα Ρώμης Σίλβεστρο τη Μίτρα-Τιάρα- Στέμμα και, όπως σημειώνει ο  άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης, οι Ιεράρχες της Ανατολικής ΄Εκκλησίας ιερουργούν χωρίς να φέρουν τη Μίτρα, εκτός από τον Πατριάρχη  Αλεξανδρείας που φέρει τη Μίτρα ή το σκουφάκι, σύμφωνα με την αρχαία παράδοση. Η εκκλησία μας τον τιμά ως Άγιο και τον συνεορτάζει στις 18 Ιανουαρίου με το Μέγα Αθανάσιο και ξεχωριστά στις 9 Ιουνίου.
2).  Ο Άγιος Νικόλαος, επίσκοπος Μύρων της Λυκίας. Είναι ένας από τους δημοφιλέστερους Αγίους της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Θεωρείται ως ο προστάτης Άγιος των ναυτιλλομένων και γιορτάζεται στις 6 Δεκεμβρίου.

 3). Ο Άγιος Μύρων, επίσκοπος Κνωσού της Εκκλησίας της Κρήτης. Τιμάται  ως άγιος σ’ όλο το νησί και ιδιαίτερα στη γενέτειρα του, την αρχαία πόλη Ραύκω που μετονομάστηκε σε Άγιο Μύρωνα. Μαρτύρησε  στο διωγμό του Δεκίου και γιορτάζεται από την εκκλησία μας στις 8 Αυγούστου.  

                                                                   

 Στην παράσταση αυτή ο Ιωσήφ έχει παραδώσει τον Χριστό στη μητέρα του μετά τη Σταύρωση, η οποία τον έχει αγκαλιάσει τρυφερά με τα δυο της χέρια, όπου το πρόσωπο Του βρίσκεται σε επαφή με το δικό Της.

 

 

  

 

 

 

 

 

 

   Στην παράσταση αυτή διακρίνουμε:

  

 

                                                                  

 

1)Την Αγία Μάρτυρα Φωτεινή. Πρόκειται για τη Σαμαρείτιδα γυναίκα με την οποία συνομίλησε ο Χριστός στο « φρέαρ του Ιακώβ». Μαρτύρησε με τα αδέλφια της κατά το διωγμό του Νέρωνα και γιορτάζεται από την εκκλησία μας στις 26 Φεβρουαρίου.

2) Την Αγία Μεγαλομάρτυρα Ειρήνη. Σύμφωνα με την παράδοση της εκκλησίας μας αποκεφαλίστηκε από το βασιλιά των Περσών Σαβώριο. Η εκκλησία μας τη γιορτάζει στις 5 Μαΐου.

3) Την Αγία Μαρίνα, που σύμφωνα με την παράδοση θεωρείται η προστάτης των άρρωστων ή καχεκτικών παιδιών. Γιορτάζεται από την εκκλησία μας στις 17 Ιουλίου.

 

 

 

 

                                                                    

  Στην παράσταση  αυτή βλέπομε τον Αρχάγγελο να επισκέπτεται τον Ιωσήφ στον ύπνο του, όταν ο τελευταίος πληροφορήθηκε το γεγονός ότι η Παρθένος « ευρέθη εν γαστρί έχουσα εκ Πνεύματος Αγίου».Το γεγονός  όπως μας το περιγράφει ο Ευαγγελιστής  Ματθαίος στο Α΄κεφ. ο Ιωσήφ ταράχθηκε  και «εβουλήθη λάθρα απολύσαι αυτήν». Η απόφασή του αυτή δεν πραγματοποιήθηκε, γιατί  άγγελος Κυρίου  τον επισκέφτηκε « κατ΄όναρ» και του έδιωξε την ταραχή και του ερμήνευσε το γεγονός, αποκαλύπτοντάς του έτσι την αποστολή του μέλλοντα να γεννηθεί Ιησού. Τη μνήμη του Ιωσήφ του μνήστορα γιορτάζει η εκκλησία μας την πρώτη Κυριακή μετά τη Γέννηση του Χριστού. Εάν όμως δε συμπέσει Κυριακή από τις 26 Δεκεμβρίου μέχρι 31 Δεκεμβρίου, τότε γιορτάζεται στις 26 Δεκεμβρίου. 

  

   

 

 

 

Απολυτίκιο της Γιορτής:

Η γέννησίς σου Θεοτόκε, χαράν εμήνυσε πάση τη οικουμένη, εκ σου γαρ ανέτειλεν ο Ήλιος της δικαιοσύνης, Χριστός ο Θεός ημών.Και λύσας την κατάραν, έδωκε την ευλογίαν, και καταργήσας τον θάνατον, εδωρήσατο ημίν ζωήν την αιώνιον.

                                                    

                                                         Ακούστε το Απολυτίκιο της Γιορτής:

2)Παναγία η Κοίμηση

 

 

 

 Βρίσκεται στο παλαιό νεκροταφείο του χωριού. Είναι μεγάλη

Βασιλική, κεραμοσκεπής.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

                                                                 

                                                                   

 

 

 

 

 

  Η πόρτα της που βρίσκεται στη Νότια πλευρά έχει θαυμάσιο υπέρθυρο με ίχνη χρώματος γύρω από αυτό. Ονομάζεται δε υπέρθυρο η στενόμακρη πέτρα ή δοκάρι, εκεί που τελειώνει σε κάθε οικοδομή το κούφωμα της πόρτας  ή του παράθυρου, για να υποβαστάζεται η συνέχεια της οικοδομής, κοινώς «πρέκι».Είναι δε στολισμένη με ρόδακες που είναι γλυπτό κόσμημα σε σχήμα τριαντάφυλλου. 

  Εσωτερικά είναι ασπρισμένος όλος σχεδόν ο ναός. Τοιχογραφίες  φαίνονται επίσης στο βορεινό τοίχο, κάτω από τον ασβέστη και τα άλατα. Στον ίδιο τοίχο κάτω από τυφλό πλευρικό αψίδωμα εικονίζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου. Γιορτάζεται από την ενορία στις 15 Αυγούστου.

 

 

 

 

 Απολυτίκιο της Γιορτής:

 

 

 

Εν τη Γεννήσει, την παρθενίαν εφύλαξας, εν τη Κοιμήσει, τον κόσμον ου κατέλιπες Θεοτόκε. Μετέστης προς την ζωήν, Μήτηρ υπάρχουσα της ζωής, και ταις πρεσβείαις ταις σαις λυτρουμένη, εκ θανάτου τας ψυχάς ημών.

Ακούστε το απολυτίκιο της Γιορτής:

 

 

 

 

 

3) ΄Αγιος Κωνσταντίνος.

 

 

   Βρίσκεται νότια του χωριού και σε απόσταση 2 χιλιομέτρων περίπου στον παλαιό οικισμό « Κατσογρίδω». Η στέγη του ναού αποτελείται από κεραμίδια καινούργια που αντικατέστησαν την παλαιά στέγη. Όμως τα νερά της βροχής έχουν προκαλέσει μεγάλη φθορά στο οικοδόμημα, με αποτέλεσμα οι τοίχοι του να είναι έτοιμοι να πέσουν. Διατηρούνται αξιόλογες τοιχογραφίες στο εσωτερικό του  ναού, που ακόμα και σήμερα προκαλούν θαυμασμό και χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης. Διακρίνονται στην κόγχη του Ιερού οι Τέσσερις Ιεράρχες και πάνω από αυτούς ο Παντοκράτωρ. 

   Στο βόρειο στενό τοίχο της κόγχης διακρίνονται ο Διάκονος Στέφανος και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και απέναντι αυτού  ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Στο αέτωμα πάνω από την κόγχη διακρίνεται η Φιλοξενία του Αβραάμ. Στο βόρειο τοίχο του ναού διακρίνονται έφιπποι ο Άγιος Γεώργιος, ο Άγιος Δημήτριος και ο Άγιος Προκόπιος. Στο δυτικό τοίχο διακρίνονται Χορεία αγίων και δικαίων στον Παράδεισο, η τιμωρία της Κολάσεως και η Αποκαθήλωση. Ο παραπάνω Ναός   εορτάζει στις 21 Μαΐου.

Απολυτίκιο του Αγίου:

Του Σταυρού σου τον τύπον, εν ουρανώ θεασάμενος, και ως ο Παύλος την κλήσιν, ουκ εξ ανθρώπων δεξάμενος, ο εν βασιλεύσιν Απόστολός σου Κύριε, βασιλεύουσαν πόλιν τη χειρί σου παρέθετο. Ην περίσωζε δια παντός εν ειρήνη, πρεσβείαις της Θεοτόκου, μόνε Φιλάνθρωπε.

Ακούστε το απολυτίκιο του Αγίου:

 

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

 

1). Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια.

2). Πελαντάκη Θεοδώρου. Βυζαντινοί Ναοί της Επαρχίας Αγ. Βασιλείου, Ρέθυμνο, 1973.

3). Απολυτίκια Αγίων,Byzmusic.gr, π. Νικόδημος Καβαρνός.

    Ευχαριστώ τέλος θερμά και όλους που με οποιοδήποτε τρόπο βοήθησαν σ’ αυτή την εργασία και ιδιαίτερα το Δήμο Λάμπης, για το πλούσιο φωτογραφικό υλικό που μου παραχώρησε.

   Την παρούσα εργασία την αφιερώνω στη νεογέννητη εγγονή μου με την ευχή να προστατεύει αυτή και τους γονείς της η Χάρη της Θεοτόκου.

   Επίσης την αφιερώνω στη μνήμη του αείμνηστου πατέρα μου Πρωτοπρεσβυτέρου Βασιλείου Στυλιανού Σταυριανάκη, που από το 1950 περίπου και μέχρι το 1987 υπηρέτησε σαν Εφημέριος την Ενορία Δρυμίσκου, μαζί με την Ενορία Ακτούντων.

 

 

                                                                   Σπήλι,  Απρίλιος  2009.

                                                     Σταυριανάκης Κωνσταντίνος του Βασιλείου.

                                                    Θεολόγος, Διευθυντής Γενικού Λυκείου Σπηλίου.