Εορτολόγιο

    

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
« Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ»
ΣΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΒΑΤΟΥ.

  Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε στα  Πάταρα της Λυδίας στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ. Οι γονείς του ήταν πιστοί χριστιανοί και από μικρό παιδί έδειξε την αρετή του και το ζήλο του για κάθε τι που είχε σχέση με τη χριστιανική πίστη. Λέγεται μάλιστα, ότι όταν ήταν ακόμη μικρό παιδί αρνούνταν να θηλάσει καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας, τις Τετάρτες και  τις Παρασκευές. Φάνηκε έτσι από νωρίς πως ήτανε προορισμένος να αφιερωθεί στο Θεό, να ευαρεστήσει  ενώπιον Του και να γίνει ένας μεγάλος άνθρωπος της Εκκλησίας.  Σε μικρή ηλικία έχασε τους γονείς του και την περιουσία που του άφησαν την μοίρασε στους φτωχούς,  στους πονεμένους, σ’ αυτούς που είχαν ανάγκη. Οι γραμματικές του γνώσεις ήταν τόσες, όσες του χρειαζόντουσαν. Δε θέλησε περίσσιες σπουδές. Τα όσα χρειάστηκε αργότερα του τα δίδαξε ο Θεός και τον φώτισε  το Άγιο Πνεύμα. 
                                                                

΄Ηταν τέτοια η πίστη του και η ζωή του, που ο αρχιερέας θείος του, Νικόλαος και αυτός, προέβλεψε για τον ανιψιό του ότι κάποια μέρα θα γίνονταν αρχιερέας και μεγάλος στην εκκλησία άνθρωπος, πράγμα το οποίο έγινε σε μικρό διάστημα. Είναι τέτοια η αγάπη του λαού στο πρόσωπο του Αγίου Νικολάου, που όλοι ζητούν και απαιτούν να γίνει ιερέας τους. Μόλις έφτασε στην κατάλληλη ηλικία, ο θείος του, ο αρχιερέας Νικόλαος, τον έκρινε και αυτός άξιο και τον χειροτόνησε Διάκονο και λίγο αργότερα Ιερέα. Οι υποχρεώσεις του έγιναν μεγαλύτερες, μελετούσε την Αγία Γραφή, νήστευε, αγρυπνούσε, εργαζόταν και κοπίαζε περισσότερο για την αγάπη του Χριστού και για την αγάπη των ανθρώπων που είχε βάλει σκοπό στη ζωή του.




                                                                 

Όταν δε αργότερα στα Μύρα της Λυκίας πέθανε ο αρχιερέας τους, τότε κλήρος και λαός ζήτησαν τον άξιο Άγιο Νικόλαο να έχουν αρχιερέα τους και η επιθυμία τους πραγματοποιήθηκε. Από τη θέση του αρχιερέα ο Άγιος Νικόλαος αναπτύσσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τους φτωχούς, ιδρύοντας Νοσοκομεία, Γηροκομεία και Ξενώνες που ήταν σπάνια για την εποχή εκείνη. Αγωνίζεται έτσι  με πιο μεγάλο ζήλο για τη δόξα του Χριστού και με το κήρυγμά του κατόρθωσε να φέρει καίριο πλήγμα κατά της ειδωλολατρίας και σιγά- σιγά κατάφερε να χαλαστούν όλοι οι ειδωλολατρικοί ναοί και να χτιστούν Χριστιανικοί.





                                                                  



Ηταν από τους πρωτοπόρους στην Α΄ Οικουμενική  Σύνοδο που έγινε το 325, μαζί με το Μέγα Αθανάσιο και τον Άγιο  Σπυρίδωνα.





   Τέλος ήλθε και η εποχή που ο αγαθός Θεός θέλησε να τον δοξάσει πιο πολύ φορώντας του το φωτοστέφανο της αιώνιας δόξας, παίρνοντάς του τη ψυχή και τοποθετώντας την, στο ολόφωτο Παλάτι της Βασιλείας των Ουρανών, εκεί που κυβερνά ο ίδιος ο Θεός. Το Άγιο λείψανό του το έθαψαν οι χριστιανοί με τιμές και με ευλάβεια στα Μύρα της Λυκίας, όπου αργότερα έχτισαν και μεγαλοπρεπή ναό και η εκκλησία μας τον εορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου.

                                                                  


Στην Ορθόδοξη εικονογραφία παριστάνεται πάντα με κανονικά και ωραία χαρακτηριστικά, με κοντά και άσπρα μαλλιά και γένια, παριστάνεται « κατ’ ενώπιον» να κρατεί στο αριστερό του χέρι το Ευαγγέλιο και με το δεξιό να ευλογεί.





   Ο Άγιος Νικόλαος ανήκει στους δημοφιλέστερους Αγίους του Χριστιανικού κόσμου. Στον τόπο μας λίγα είναι τα χωριά που δεν έχουν εκκλησία στο όνομά του και θεωρείται ο προστάτης Άγιος του ναυτικού και των ναυτιλλομένων, αποκαλείται δε και σε πολλές περιοχές, « θαλασσίτης». Η εικόνα του είναι τοποθετημένη στο θάλαμο του κυβερνήτη  κάθε πλοίου και σε δύσκολες περιστάσεις από τρικυμίες απευθυνόμαστε σ’ αυτόν και ζητούμε τη βοήθειά του. Μικροί δε ναοί έχουν ανεγερθεί στις εισόδους των λιμανιών και σε πολλά ακρωτήρια, στο όνομά του.

   Στο Τοπικό Διαμέρισμα Βάτου η εκκλησία του Αγίου Νικολάου βρίσκεται δίπλα του κεντρικού δρόμου και αριστερά όπως ερχόμαστε από το Ρέθυμνο, στο κέντρο του χωριού. Είναι μια μικρή γραφική και πολύ όμορφη εκκλησία, τύπου Βασιλικής με σπάνιες τοιχογραφίες, που ακόμη και σήμερα διαβάζονται ικανοποιητικά, αποτελεί δε τον Καθεδρικό Ναό στο Τοπικό Διαμέρισμα Βάτου. Το πότε κατασκευάστηκε και το πότε αγιογραφήθηκε μας είναι άγνωστο γιατί πιθανόν οι κτητορικές επιγραφές να βρίσκονταν στο Δυτικό τοίχο του ναού ο οποίος αφαιρέθηκε εξ’ ολοκλήρου και έγινε μεταγενέστερη προέκταση του κυρίως ναού  ώστε να αποτελέσει ενιαίο σύνολο, διπλασιάζοντας έτσι τη χωρητικότητά του. Πιθανολογούμε όμως, ότι κατασκευάστηκε το ΙΔ΄ αιώνα και η αγιογράφησή του έγινε από άγνωστους τοπικούς αγιογράφους.

   Ο αγιογράφος προκειμένου να διευκολυνθεί καλύτερα στην ιστόρηση του κυρίως Ναού, χώρισε σε ζώνες τις δύο πλευρές του, στην υψηλή να συμπεριλαμβάνει τις σκηνές από το Δωδεκάορτο, στη μεσαία ζώνη τις σκηνές από τη ζωή και τα θαύματα του Αγίου και στη χαμηλή ζώνη παριστάνονται μορφές αρκετών Αγίων.

                                                                   



Στην κόγχη του Ιερού Βήματος διακρίνονται έξι λειτουργικοί Ιεράρχες με Αρχιερατική εμφάνιση.






                                                                  

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου σημειώνεται πρώτος στο Δωδεκάορτο « ως της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον».Το γεγονός παριστάνεται συνήθως με δύο πρόσωπα, με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ αριστερά και την Παρθένο Μαρία δεξιά. Ο  Αρχάγγελος παριστάνεται να κρατεί σκήπτρο και μεταφέρει τη Θεία  εντολή, πηγαίνει προς τα δεξιά και απλώνει το δεξί του χέρι προς τη Θεοτόκο. Η Παρθένος Μαρία παριστάνεται όρθια να φορεί το κόκκινο φόρεμα και με ταπείνωση να έχει το δεξιό της χέρι στο στήθος, φαίνεται να ακούει το χαρμόσυνο μήνυμα του Αρχαγγέλου  και να δηλώνει έτσι την υποταγή της « Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου».Πίσω δε από τη Θεοτόκο διακρίνονται αρχιτεκτονικά σχέδια που μας δείχνουν το Ναό της Ναζαρέτ.



                                                                  

Στη φιλοξενία του Αβραάμ το κέντρο της παράστασης καταλαμβάνει πελώριο δένδρο (Δρυς)  κάτω από το οποίο κάθονται τρεις άγγελοι ( η Ορθόδοξη παράσταση της Αγίας Τριάδας) με φωτοστέφανο, γύρω από τετράγωνο τραπέζι. Δεξιά βρίσκεται η Σάρα που βλέπει τους φιλοξενούμενους και αριστερά βρίσκεται ο Αβραάμ που πηγαίνει προς τους φιλοξενούμενους, έχει προτεταμένα τα χέρια του και κρατεί πιάτο γεμάτο από φαγητό.





                                                                  

Η παράσταση του Αγίου Μανδηλίου είναι η αχειροποίητος εικόνα του Χριστού και εικονίζεται πάντα πάνω από την κόγχη του Ιερού Βήματος ή πάνω στο Τέμπλο της Ωραίας Πύλης. Φαίνεται καθαρά ότι ο αγιογράφος ακολούθησε πιστά τη Βυζαντινή παράδοση και δεν επηρεάστηκε από τους Ενετούς κατακτητές της Δυτικής τεχνοτροπίας, γιατί γνώριζε την αδυναμία των Βυζαντινών που είχαν για την παράσταση του Αγίου Μανδηλίου.






                                                                  


Η θέση της παράστασης της Ανάληψης όταν εικονίζεται σε τοιχογραφία βρίσκεται πάντα στο ανατολικό τμήμα του Ιερού Βήματος. Στην παράσταση αυτή ο Χριστός εικονίζεται στο μέσο σφαιρικής δόξας που φαίνεται να φέρεται από δύο ιπταμένους αγγέλους και κρατεί με το αριστερό χέρι κλειστό ειλητάριο και με το δεξιό χέρι ευλογεί.






                                                                 


Δίπλα ακριβώς εικονίζονται οι Απόστολοι  με τη Θεοτόκο ανάμεσα σε δύο αγγέλους  να παρακολουθούν φοβισμένοι τον «Αναλαμβανόμενον»





   

                                                               


Το κέντρο της σύνθεσης κατέχει ο Εσταυρωμένος. Στη δεξιά Του πλευρά εικονίζεται η Θεοτόκος με πλήθος Μυροφόρων γυναικών και αριστερά Του ο αγαπημένος μαθητής, Ευαγγελιστής Ιωάννης. Επίσης διακρίνεται ο εκατόνταρχος που υψώνει το δεξί του χέρι για να δηλώσει ότι «αληθώς Θεού υιός ην ούτος».Δίπλα ακριβώς από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη διακρίνεται ένας άλλος μαθητής, ο Νικόδημος.





                                                                  


Στην παράσταση αυτή έχομε το φιλί της προδοσίας του Ιούδα του Ισκαριώτη. Είναι ο μαθητής που πρόδωσε το Διδάσκαλο, για Τριάκοντα Αργύρια.






                                                                 

Μυστικός Δείπνος ονομάζεται ο τελευταίος Πασχαλινός Δείπνος του  Κυρίου  που έγινε την τελευταία νύκτα πριν από το Σταυρικό Του Θάνατο. Στο Δείπνο αυτό ο Χριστός ίδρυσε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και προσέφερε στους μαθητές Του, τον άρτο και τον οίνο, δηλαδή, το ίδιο Του το Σώμα και το Αίμα. Επίσης στο ίδιο δείπνο έχομε και την υπόδειξη του προδότη Ιούδα « και εμβάψας το ψωμίον,  δίδωσι  Ιούδα  Σίμωνος Ισκαριώτη».





                                                                 


Η Μεταμόρφωση παριστάνεται με τρία πρόσωπα όρθια επάνω σε τρεις κορυφές του όρους Θαβώρ και τρία πρόσωπα κάτω πεσμένα στη γη, που αποτελούν τη σύνθεση της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα  Χριστού. Ο Χριστός μέσα σε φωτεινή ελλειψοειδή δόξα εικονίζεται ντυμένος με λευκά ενδύματα « τα ιμάτια Αυτού εγένετο λευκά ως το φως», ευλογεί με το δεξιό  Του χέρι και με το αριστερό κρατεί ειλητάριο συνεπτυγμένο. Στην παράσταση όπως βλέπομε δεξιά, εικονίζεται ο Μωυσής με μικρά γένια και αριστερά ο Ηλίας με λευκά γένια. Τα πρόσωπα που είναι πεσμένα στο έδαφος είναι οι Απόστολοι Πέτρος, Ιωάννης και Ιάκωβος, οι οποίοι « εφοβήθησαν σφόδρα» από τη φωνή που άκουσαν « Ούτος εστίν ο Υιός μου….».



                                                                  

Κατά τη Βυζαντινή αγιογραφική παράδοση  σε τοπίο βραχώδες σχήματος ισόπλευρου τριγώνου ανοίγεται σπήλαιο μέσα στο οποίο ιστορείται η φάτνη των αλόγων , όπου βρίσκεται εσπαργανωμένο το Θείο Βρέφος. Πάνω ακριβώς από την κορυφή του Σπηλαίου, εικονίζεται ο ουρανός απ’ όπου προβάλλει το Αστέρι που οδήγησε τους Μάγους και το Φώς του κατέρχεται στο Θείο Βρέφος. Στην επάνω αριστερή γωνία του τριγώνου βρίσκονται οι ΄Αγγελοι να υμνολογούν. Οι Μάγοι βρίσκονται λίγο πιο κάτω να κρατούν σε κιβώτια τα δώρα τους. Ο Ιωσήφ κάθεται σε μια γωνία στο κατώτερο τμήμα σκεπτικός. Το Θείο Βρέφος βρίσκεται εσπαργανωμένο εντός κιβωτίου σχήματος Φάτνης. Το λουτρό του νεογέννητου βρίσκεται στην απέναντι γωνία που κάθεται ο Ιωσήφ. Η Θεοτόκος τέλος καθισμένη εκφράζει την άποψη ότι το σώμα της δεν εξαντλήθηκε όπως σημειώνουν οι Πατέρες και οι Υμνωδοί της εκκλησίας μας « επί τω ξένω σου τόκω τας ωδίνας φυγούσα υπερφυώς  ».



                                                                



Στην παράσταση  αυτή της Υπαπαντής το Θείο Βρέφος παραδίδεται από τη Θεοτόκο στην αγκαλιά του δίκαιου Συμεών που βρίσκεται κάτω από κιβώριο που περικλείεται από θωράκια και έχει την έννοια του Ιερού, όπου έλαβε χώρα το γεγονός. Πίσω του εικονίζεται η προφήτης Άννα και πίσω από τη Θεοτόκο ο μνήστορας Ιωσήφ.

    




Δίπλα ακριβώς εμφανίζεται ο Χριστός μέσα στον Ιορδάνη ποταμό να βαπτίζεται από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο που με φόβο και δέος « άπτεται της κορυφής του Δεσπότου». Στη δεξιά πλευρά της σύνθεσης εικονίζονται τρεις άγγελοι  «προσκλίνοντες», έχουν δε τα χέρια τους καλυμμένα με ιμάτια για να περιβληθεί ο Χριστός μετά τη Βάπτιση.






                                                                 


Στην παράσταση αυτή της έγερσης του Λαζάρου έχομε αριστερά το Χριστό να τον ακολουθούν οι Απόστολοι, στα πόδια του Χριστού να βρίσκονται «γονυπετείς» η Μάρθα και η Μαρία και δύο άντρες να σηκώνουν την πλάκα του Τάφου, το δε Λάζαρο να παρίσταται « δεδεμένο  κειρίαις».





                                                                  


Στην παράσταση της Βαϊοφόρου ο Χριστός εικονίζεται καθισμένος σε λευκό όνο, σύμφωνα με την Ανατολική συνήθεια. Με το αριστερό Του χέρι κρατεί ειλητό και με το δεξιό ευλογεί. Πίσω Του ακολουθούν οι Απόστολοι.





                                                                 


 Οι Μυροφόρες γυναίκες ήταν αυτές που ακολούθησαν τον Κύριο μέχρι του τάφου, έμειναν πιστές στη διδασκαλία Του και ήλθαν στο μνήμα για να αλείψουν το Σώμα του Χριστού με μύρα, χωρίς να λογαριάζουν κανένα κίνδυνο. Ο κίνδυνος ήταν μεγάλος, γιατί τον τάφο τον φρουρούσαν στρατιώτες, όμως και η τόλμη των Μυροφόρων γυναικών ήταν μεγάλη. Γι’ αυτό αξιώθηκαν αυτές πρώτες να ακούσουν από τον εξαστράπτοντα άγγελο το « πορευθείσαι είπατε τοις Μαθητές Αυτού, ότι ηγέρθη από των νεκρών και ιδού προάγει υμας εις την Γαλιλαίαν, εκεί Αυτόν όψεσθε».



                                                                  


Όταν  ο διοικητής του τόπου Ευστάθιος  καταδίκασε άδικα τρεις αθώους χριστιανούς της περιοχής σε θάνατο, έκαμε το θαύμα του ο Άγιος Νικόλαος. Βρέθηκε γρήγορα στον τόπο του μαρτυρίου και άρπαξε το σπαθί του δήμιου με το χέρι του και γλύτωσε τους αθώους. Αυτοί γεμάτοι χαρά δοξολογούν το Θεό και ευχαρίστησαν τον Άγιο Νικόλαο.





                                                               

 Οι αξιωματικοί, Νεπωτιανός, Ούρσος και Ερπαλίωνας που είχαν τιμηθεί από τον Αυτοκράτορα, κατηγορήθηκαν ότι ετοίμαζαν συνωμοσία εναντίον του. Ο επίτροπος του Αυτοκράτορα Αβλάβιος, τους συνέλαβε και τους έριξε στη φυλακή με σκοπό να τους τιμωρήσει σε θάνατο. Μετά τις προσευχές των τριών αξιωματικών που συνέχεια παρακαλούσαν το Θεό να τους βοηθήσει, τους έστειλε τον Άγιο Νικόλαο. Ο Άγιος παρουσιάζεται στον ύπνο του τότε βασιλιά  Μεγάλου Κων/ντίνου και του λέγει να ξυπνήσει γρήγορα και να ελευθερώσει τους τρεις αξιωματικούς που άδικα καταδικάστηκαν σε θάνατο.




                                                                

Την ίδια ώρα παρουσιάστηκε και στον ύπνο του επιτρόπου Αβλάβιου λέγοντας του να τους ελευθερώσει γρήγορα, γιατί διαφορετικά θα έχει μεγάλη τιμωρία από το Θεό. Ξύπνησε τρομαγμένος ο επίτροπος και μαθαίνει ότι ο αυτοκράτορας τον καλεί αμέσως να συναντηθούν. Μόλις συναντήθηκαν, άρχισε να διηγείται ο ένας στον άλλο το ίδιο όνειρο, χωρίς να  μπορούν να δώσουν κάποια εξήγηση. Κάλεσαν και τους τρεις αξιωματικούς, μήπως από αυτούς άκουγαν κάτι που θα τους έλυνε το μυστήριο, από το κοινό όνειρο. Εκείνοι τους απάντησαν ότι κατηγορήθηκαν άδικα, και ότι παρακαλούσαν  όλες τις μέρες θερμά τον Άγιο Νικόλαο να τους βοηθήσει. Μόλις άκουσε ο αυτοκράτορας για τον Άγιο, τους ελευθέρωσε λέγοντας τους ότι « για Χάρη του Αγίου είστε ελεύθεροι και να πάτε στο καλό».



                                                                


 Μια άλλη φορά οι ναύτες και το πλήρωμα κάποιου πλοίου κινδύνεψαν σε ταξίδι να πνιγούν, από μεγάλη θαλασσοταραχή. Τότε όλοι τους παρακάλεσαν με μια φωνή τον Άγιο λέγοντας « Άγιε Νικόλαε, βοήθησε μας». Αμέσως ο Άγιος βρέθηκε στην πρύμνη του καραβιού, πήρε στα χέρια του το πηδάλιο και διεύθυνε αυτός το σκάφος. Μετά  από λίγο σταμάτησε το κακό, γιατί η θάλασσα ηρέμησε και γαλήνεψε και ο Άγιος εξαφανίστηκε.

  



Στην χαμηλή ζώνη εικονίζονται οι παρακάτω Άγιοι.


                                                                     


Ο Άγιος Δημήτριος , έφιππος.







                

                                                 


 Ο Άγιος Θεόδωρος, έφιππος.






   

                                  

                               

 Ο Άγιος Προκόπιος, έφιππος.







                                                                    


 Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ.






     

                                                                    


Ο Άγιος Νικόλαος να συνομιλεί με το Χριστό και τη Θεοτόκο.







                                                                 

 Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, ο Οικουμενικός Διδάσκαλος της εκκλησίας μας  και ο Άγιος Ανδρέας, Αρχιεπίσκοπος Κρήτης.







 

     

        

 Οι Άγιοι Κων/ντίνος και Ελένη, οι Ισαπόστολοι.





                




Ο Άγιος Φίλιππος.

 

 

 

Απολυτίκιο του Αγίου Νικολάου:

Κανόνα Πίστεως και εικόνα πραότητος, εγκρατείας Διδάσκαλον, ανέδειξε σε τη ποίμνη σου, η των πραγμάτων αλήθεια, δια τούτο εκτίσω τη ταπεινώσει τα υψηλά, τη πτωχεία τα πλούσια, Πάτερ Ιεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.

Ακούστε το απολυτίκιο του Αγίου:

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ:

1.Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια.
2.Βίοι Αγίων, εκδόσεις « Απόστολος Βαρνάβας».
3.Πελαντάκη  Θεοδώρου. Βυζαντινοί Ναοί της επαρχίας Αγ. Βασιλείου, Ρέθυμνο 1973.
4.Απολυτίκια Αγίων, Byzmusic.gr, π. Νικόδημος Καβαρνός.

 

   Την παρούσα εργασία την αφιερώνω:


1). Στον Εφημέριο και στους Ενορίτες του Τοπικού Διαμερίσματος Βάτου με την ευχή ,να γνωρίζουν οι οικογένειές τους την προστασία του Αγίου.
2). Σε όσους έχουν την τιμή να φέρουν βαπτιστικά το όνομα του Αγίου, να γνωρίζουν πλούσια τη Χάρη Του.
3). Στη νεογέννητη εγγονή μου να την  προστατεύει ο Άγιος μαζί με τους γονείς της.

   Ευχαριστώ τέλος θερμά και όλους που με οποιοδήποτε τρόπο βοήθησαν σ’ αυτή την εργασία και ιδιαίτερα τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Εμμανουήλ Μαράκη για την πολύτιμη βοήθειά του.
 

                                                              Σπήλι, Μάιος 2009.
                                               Σταυριανάκης Κων/ντίνος του Βασιλείου.
                                           Θεολόγος, Διευθυντής Γενικού Λυκείου Σπηλίου.




    


scroll back to top

Αναζήτηση

Επισκεψιμότητα

106190

Δημοσκόπηση

Πείτε μας τη γνώμη σας γι'αυτή την ιστοσελίδα